جهاد ابتدایی ، هدف ها و شرایط

اسلام با شرایط مخصوص و معینی جهاد ابتدایی با کفار را تجویز کرده و فتح

ممالک و بلاد را خواستار شده ، ولی نه از جنبه ی مادیت و توسعه ی آب و

خاک ، بلکه از نظر تهذیب و تربیت افراد بشر و هدایت کردن اقوام و ملل و

در حقیقت فتح ممالک ظاهریه را مقدمه ای از برای فتح مداین قلوب قرار داده

که واسطه ی فتح و پیروزی لشگر سلاح ، فورا سپاه اصلاح یعنی علما و خطبا

و دانشمندان دینی وارد شوند و حقایق قرآن و معارف اسلام را به گوش آنان

برسانند تا شهرستان های قلوب و مداین ارواح از نعمت های قرآن برخوردار

شوند ، و به آداب اسلامی مهذب گردند .

از این جهت است که جهاد را تحدید به حدود معینه از حیث نفرات و رئیس

و مرئوس و کیفیت مقاتله نموده است ؛

اولا، زمامدار و فرمانده ی لشگر یا باید معصوم از گناه باشد مانند نبی و

وصی ، یا ملکه ی عدالت و تقوی داشته باشد که تا جنگ مجاهدین حیوانی

 و سبعی و شهوی نباشد ، بلکه در همه حال ملاحظه ی خدا و حقیقت شود .

ثانیا، باید قبل از جنگ ، دشمن را دعوت به دین اسلام کنند ؛ اگر قبول کرد

جنگ ساقط است و اگر دشمن از اهل کتاب بود و جزیه را قبول نمود ، باز

 هم جنگ ساقط است .

ثالثا، اگر دشن حاضر شد که عقد مهانه ، یعنی پیمان متارکه جنگ تا مدت

معین ببندد ، یا عقد زمام  و امان ببندد که در امان مسلمین باشد تا کلمات

مسلمانان را بشنود یا عقد صلح ببندد ، ... در تمام این موارد مجاهدین باید

دست از جنگ بردارند .

رابعا، در صورت وقوع جنگ نباید مجاهدین اسلامی مکر وغل و غش و

تقلب کند ؛ نباید پیرمرد سالخورده ، بچه ی تازه سال و زن را بکشند ، و به

وسیله ی بستن آب و یا مسموم نمودن آب و غذا نباید شهری و قلعه ای را

فتح کنند .

پس ، از این حدود و قیود و هزاران شروط دیگری که در کتب فقهی مکتوب

 است ، به خوبی معلوم می شود که اسلام کشور گشایی ظاهری را به مقصد

عالی و هدف مقدس بالاتری خواستار است ، که آن عبارت است از تربیت

روحی کفار و مشرکین ، به طوری که اگر آن هدف بدون نبرد و جنگ حاصل

شود جهاد ساقط خواهد بود . . .

«گزیده ای از سخنرانی مرحوم حلبی سال 1328- مشهد مقدس »